آرامگاه ابوالحسن خرقانی

قصبه خرقان 24 کیلومتری شاهرود

آرامگاه ابوالحسن علی خرقانی عارف و صوفی نام‌دار ایرانی واقع در 24 کیلومتری شاهرود در شمال قصبه خرقان بر روی یک تپه بنا شده است. شیخ ابوالحسن علی بن جعفر بن سلمان خرقانی « یا علی بن احمد » عارف بزرگ قرن چهارم و پنجم هجری از چهره های بسیار درخشان عرفان ایرانی است که در آزاد اندیشی و مردم گرائی جهانی و وسعت نظر انسانی و تفکر والای عرفانی ممتاز و کم نظیر است. گفتار و کردار این عارف کیهان گرای ایرانی که در نیمه دوم قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری در روستای خرقان (قلعه نو خرقان) شاهرود میزیسته است. در طی گذشت نزدیک به یکهزار سال همواره مورد توجه و دقت و مطالعه و سرمشق عارفان و شاعران و متفکران و محققان بوده است. وی در سال ۳۵۱ یا ۳۵۲ هجری در روستای خرقان شاهرود متولد شده و در روز سه شنبه دهم محرم (عاشورا) سال ۴۲۵ هجری در هفاد و سه سالگی در همان قصبه خرقان جهان را بدرود گفته است. مشهور است که علاوه بر هم شهری وی یعنی بایزید بسطامی عارف بزرگوار و عالی مرتبه قرن دوم و سوم هجری که شیخ و مقتدای حال جذبه و تفکر او بوده است، مانند عارف معروف معاصر خود شیخ ابوسعید ابوالخیر خرقه ارشاد و طریقت از شیخ ابوالعباس احمد بن محمد عبدالکریم قصاب آملی داشته است. در منقولات و حکایات باقی مانده، آمده است که شیخ ابوسعید ابوالخیر عارف مشهور و ابوعلی سینا فیلسوف نامی و ناصر خسرو قبادیانی علوی، شاعر و متفکر ایرانی که معاصر شیخ ابوالحسن خرقانی بوده اند به خرقان رفته و با وی صحبت داشته و مقام معنوی او را ستوده اند و نیز گفته اند که سلطان محمود غزنوی پادشاه مقتدر بدیدار شیخ ابوالحسن خرقانی رفته و از وی کسب فیض کرده و نصیحت خواسته است. در جوار این آرامگاه مسجدی از دوره ایلخانی بوده که مطابق نوشته برخی از مؤلفین دارای گنبدی مخروطی شکل و آراسته به کاشی‌های زیبا بوده است و در حال حاضر تنها محراب آن باقی مانده که بر خلاف مساجد دیگر منطقه رو به غرب است و دارای خطوطی فارسی از بیانات شیخ که می گوید : « علی شیخ ما قبله پنج است کعبه قبله مومنانست بیت المعمور قبله فرشتگان عرش قبله دعاگویان حق قبله جوانمردان و اما دل قبله خاصان است » و آیات قرآنی به خط ریحان است و با نقوش گل و بوته تزئین گردیده که توسط سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری مرمت شده است.